تربیت کودکی شاد و سالم ، یکی از چالش برانگیزترین و در عین حال یکی از ارزشمندترین مسئولیت های والدین است . فرزندپروری رویکردی است که به والدین کمک می کند با روشی مثبت و سازنده کودک خود را پرورش دهند . والدین از طریق آگاهی از اصول فرزندپروری می توانند فرزندی سالم و با اعتماد به نفس تربیت کرده و سلامت روان او را تا حدود زیادی تضمین کنند .
فرزندپروری فقط اتکا بر غرایز و آنچه والدینمان انجام می داده اند نیست بلکه آگاهی از مناسب ترین نحوه برخورد با فرزندانمان را نیز در برمی گیرد . برای یادگیری مهارت های اصلاح رفتار کودکان باید با اصول فرزند پروری و چگونگی رفتار با کودکان آشنا شوید . در این مقاله به بیان اصول فرزندپروری می پردازیم .
فرزندپروری چیست ؟
فرزندپروری مجموعه ای از دانش و مهارت های تربیت کودکان به روشی سازنده و غیر مخرب است ، راهی برای این که توانایی ها و مهارت های آنان را رشد دهیم و مشکلات رفتاری شان را اداره کنیم . بنابراین هدف اصلی از تربیت کودکان ، بار آوردن افرادی مستقل ، توانمند ، مسئول و با اعتماد به نفس است که از رشد اخلاقی و اجتماعی مناسب برخوردار باشند . برای رسیدن به این اهداف ، لازم است والدین رویکردی مثبت در فرزندپروری داشته و اصول مهم آن را رعایت کنید .
فرزندپروری خوب ، هنر و مهارت تربیت فرزندان به بهترین وجه ممکن و از طریق تامین نیازهای عاطفی و جسمی آن ها از دوران کودکی تا بزرگسالی است . آگاهی از مهارت های فرزندپروری تنها مختص به والدین نیست بلکه می تواند برای افرادی دیگر نظیر سرپرستان حقوقی ، پدر بزرگ و مادربزرگ و همچنین برای خواهر و برادر بزرگ تر نیز مفید باشد .
فرزند پروری به معنای فراهم کردن صمیمیت و عاطفه برای کودکان توسط والدین در فضایی پایدار و بدون محدودیت در خانه است . فرزند پروری خوب بسیار مهم تر از آموزش هایی است که کودکان در مدرسه می بینند و در سلامت روان فرزندان بسیار موثرتر از درس های مدرسه است . کودکانی که توسط والدین حمایت گر پرورش یافته اند در تمام جنبه ها از جمله در کار ، در مدرسه و در پیشرفت کلی زندگی بسیار موفق عمل می کنند .
اصول فرزندپروری
به عنوان والدین ، لازم است بدانید که شما مسئول سلامتی و رشد کلی فرزند خود هستید . به این ترتیب توصیه می شود که اصول فرزندپروری خوب و مسئولانه را اتخاذ کرده و از بهزیستی فرزندانتان مراقبت کنید . این اصول شامل موارد زیر هستند :
فراهم کردن محیط مناسب
باید محیطی امن و خوشایند را برای رشد و شکوفایی کودک فراهم کنیم ، مکانی دور از خطر و همراه با رسیدگی و نظارت ما ، این یعنی هر لحظه بدانیم او کجاست ، چه می کند ، و در کنار کیست. در عین حال لازم است محیطی فراهم کنیم که برای کودک جالب و آموزنده باشد و همچنین پاسخگوی نیازهای کودک باشد . برای مثال وقتی که فرزندمان سئوال می پرسد ، کمک می خواهد ، توجه می طلبد یا نیاز به نصیحت و توصیه دارد بتوانیم نیازهای او را براورده کنیم .
برقراری نظم قاطع
برای بزرگ کردن کودکان ، ما به یک نظام انضباطی نیاز داریم تا به فرزندانمان بیاموزیم مسئولیت رفتارهای خود و پیامد آنها را بپذیرند ، به نیازها و عقاید دیگران توجه داشته باشند و یاد بگیرند رفتارها و هیجان های خودشان را کنترل کنند . اگر رفتار و واکنش های ما قابل پیش بینی و با ثبات باشد کودکان بهتر می توانند با انتظارات و محدودیت های ما کنار بیایند و تکلیف خود را نیز بهتر می دانند . نظم قاطع یعنی وقتی کودک رفتار نادرستی انجام می دهد یا بی نظم است مصمم و با ثبات عمل کنیم ، به سرعت در برابر رفتارش پاسخ بدهیم و به او بیاموزیم درست رفتار کند .
داشتن انتظار مناسب از کودک و از دیگران
موفقیت روش های تربیتی به چگونگی و میزان انتظارات ما از عملکرد کودک و همچنین انتظار از خودمان به عنوان یک والد بستگی دارد . اگر انتظار ما از فرزندمان غیر واقع بینانه یا زیادتر از توان او باشد او رادر معرض آسیب و آزار قرار می دهیم و اگر انتظار کمی داشته باشیم در واقع از او غفلت می کنیم . اگر از خودمان توقع کامل و بی نقص بودن داشته باشیم به سرعت خسته و نا امید می شویم و احساس بی کفایتی و ناکامی به ما اجازه نمی دهد مهارت های درست فرزندپروری را به کار ببریم .
اجتناب از انضباط خشن
هنگامی که کودکان در یک محیط خشن بزرگ می شوند که خصوصیت عمده آن خشونت و پرخاشگری است آن ها این تمایل را پیدا می کنند که خشونت را به عنوان روشی برای زندگی بپذیرند . این امر به نوبه خود باعث می شود کودکان قلدری کرده و نسبت به همسالان خود پرخاشگری نشان دهند . به جای خشونت ، لازم است والدین ، از دیگر روش های معقول و کارآمد مثل محرومیت زمانمند و تقویت منفی استفاده کنند .
احترام به کودک
در هر رابطه و توافقی ، نیاز به احترام متقابل وجود دارد . به همین ترتیب ، اگر بخواهید رابطه ای صمیمانه با فرزندتان داشته باشید لازم است یاد بگیرید به همان اندازه ای که به او یاد می دهید به شما احترام بگذارد ، برای او احترام قائل شوید . ذکر این نکته حائز اهمیت است که احترام به فرزندان نشانه ضعف نیست بلکه نشان می دهد چقدر به سلامت و بهزیستی فرزندان اهمیت می دهید .
از صحبت کردن خشن با فرزندتان ، بی احترامی به او جلوی دوستانش ، ناعادلانه رفتار کردن و گوش نکردن به نظرهایش خودداری کنید . نوع ارتباطی که با فرزندتان ایجاد می کنید پایه و اساس روابط او با افراد دیگر و دوستانش را شکل می دهد .
آموزش دادن
والد بودن فراتر از فراهم کردن غذا و سرپناه برای کودک است . ضروری است که والدین ، مسئولیت آموزش درست و غلط به فرزندانشان را به عهده بگیرند . به عنوان مثال ، لازم است وقتی که کودک با شرایطی مثل قلدری در مدرسه ، افسردگی و مشکل در دوستیابی مواجه شده است ، والدین به او کمک کرده و او را راهنمایی کنند . اطمینان حاصل کنید که فرزندتان به خصوص در روزهای مدرسه خواب و استراحت کافی دارد زیرا در این صورت آرامش بیشتری داشته و می تواند بهتر تمرکز کند و یاد بگیرد .
آگاهی از زندگی فرزند
تربیت خوب کودک مستم این است که کاملاً درگیر زندگی فرزندتان باشید . لازم است از تمام وقایع مهم زندگی کودک خود آگاه بوده و برای مثال بدانید که دوستان کودک چه کسانی هستند و همچنین درس هایش چگونه پیش می رود . مشارکت در زندگی کودک ، نظارت بر پیشرفت او را برای شما آسان تر می کند . برای اینکه در کنار کودک خود باشید لازم است تا حدودی وقت خود را فدا کرده و اولویت های زندگیتان را دوباره تنظیم کنید . این مسئله هم در سلامت جسمی و هم در سلامت روان فرزندتان موثر است .
جمع بندی
نکته نهایی در رسیدن به یک فرزندپروری مناسب رسیدگی به سلامت و نیازهای خودتان است . والدین باید به نیازها و سلامت جسمی و روانی خود نیز توجه داشته باشند . مدیریت رفتارهای کودکان فرآیندی طولانی بوده که به صبر ، تحمل ، خوش خلقی ، اشتیاق و خلاقیت نیاز دارد و این ها زمانی ممکن می شود که والدین به خودشان رسیدگی کرده و به نیازهای خود توجه کنند .
از سوی دیگر ، کودکانی که رابطه مثبتی با والدین خود ندراند ، در مراحل بعدی زندگی نسبت به حوادث و اتفاقات زندگی به شدت آسیب پذیر بوده و تاب آوری پایینی خواهند داشت . برای مثال تغییرات زندگی مثل طلاق و ازدواج مجدد والدین تاثیرات به مراتب منفی تری بر این کودکان خواهد گذاشت . اگر کودکان توانایی مواجهه با چالش های زندگی را نداشته باشند احتمال ابتلای آن ها به مشکلات عاطفی در بزرگسالی بیشتر می شود . اگر می خواهید در مورد رابطه مثبت با فرزندان اطلاعات بیشتری داشته باشید می توانید در ادامه و بر روی لینک زیر کلیک کنید .
منبع : آموزش مهارت های فرزندپروری برای کودکان 12-2 سال ؛ دکتر زهرا شهریور و دکتر فریبا عربگل
سوالات متداول
1- فرزندپروری چیست ؟
این مهارت به معنی تربیت کودک به روشی سازنده و غیر مخرب است که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .
2- اصول فرزندپروری چیست ؟
برخی از این اصول عبارت اند از : فراهم کردن محیط مناسب برای کودک ، برقراری نظم قاطع ، اجتناب از انضباط خشن که به جزئیات آن ها در مقاله بیشتر پرداخته شده است .
3- داشتن انتظارات مناسب از کودک به چه معناست ؟
لازم است والدین از کودک متناسب با سن ، مرحله رشدی و توانایی های او انتظار داشته باشند که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .
منبع :
اصول فرزندپروری
درباره این سایت